Parkinson, hastaların hareket kabiliyetini oldukça etkileyen; yürümek, yemek yemek gibi basit işlerin bile yapılmasını engelleyen bir hastalık. Beyin pili ameliyatı ile de bu gibi hastalıkların kontrolünde avantajlar sağlandığını belirten Prof. Dr. Selçuk Peker, önemli bilgiler verdi.
‘Beyin pili (Derin Beyin Stimülasyonu) hangi hastalara neden takılır, beyin pili ameliyatının riskleri var mı?’ sorularını, Koç Üniversitesi Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Selçuk Peker cevapladı.
Beyin pili hangi hastalıklarda kullanılır?
Günümüzde beyin pili adı da verilen derin beyin stimülasyonu en çok Parkinson hastalığı, distoni ve esansiyel tremor(titreme) durumlarında kullanılmaktadır.
Beyin pilinin amacı nedir?
Parkinson hastalığı, beyindeki bazı derin yerleşimli merkezlerde dopamin adı verilen maddenin eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkan, hareket kısıtlılığı, yürüme bozukluğu ve titreme gibi belirtilerle kendini gösteren ve yaşam kalitesini bozan bir hastalıktır. Uzun süreli ve ilerleyici bir hastalıktır. Öncelikle ilaç tedavisi kullanılır. Bazı hastalarda ilaç tedavisine yanıt yıllar içerisinde giderek azalır. Bu süreç hastadan hastaya farklılık gösterebilir. Beyin pili takılmasıyla, hareket koordinasyonunu sağlayan kafa içindeki derin yerleşimli yapılara elektriksel aktivite desteği verilerek, bu eksikliğe bağlı zorluk yaşayan hastaların yaşamlarını kolaylaştırma, günlük aktivitelerini yapabilir hale getirme hedefleniyor.
Beyin pili için uygunluk kararını kim verir?
Hareket bozuklukları ekibini oluşturan nöroloji, beyin cerrahisi ve psikiyatri hekimleri tarafından hasta değerlendirilir. Daha önceki hastalık geçmişi, kullandığı ilaçlar ve yapılmış olan tedaviler incelenir. Cerrahiden yarar görebileceği düşünülen hastalara bu tedavi uygulanır.
Beyin pili ameliyatı nasıl yapılmaktadır?
Ameliyat kararı verilmiş hasta Nöroloji uzmanları tarafından değerlendirilerek gerekli olan ilaç düzenlemesi yapılır. İşlem sabahı bölgesel anestezi uygulanarak işlem için kullanılacak olan çerçeve hastanın başına takılır ve beyin MR ve tomografisi çekilir. Bu görüntüler bilgisayarda işlenerek pile ait elektrodların kulacağı hedef noktalar saptanır. Bundan sonra hasta ameliyathaneye alınır ve hastaya hafif sedasyon verilerek işlem sırasında ağrı duymaması sağlanır.
Belirlenen hedefe ulaşılabilecek cilt alanı tayin edilir ve elektrod kablolarının geçeceği bölge hazırlanır. Hasta bu işlemler sırasında herhangi bir ağrı ya da rahatsızlık duymaz. Hedeflenen noktaya elektrod kabloları yerleştirilir. Bu aşamadan sonra hasta genel anestezi ile tamamen uyutulur. Köprücük kemiğinin hemen altında cildin altına pil yerleştirilir. Kafa içindeki kablolar uzatma ile bu pile bağlanır.
Beyin pili ameliyatının riskleri nelerdir?
Beyin cerrahisi tarafından yapılan diğer ameliyatlara göre riskler oldukça düşük orandadır. Beyin kanaması, enfeksiyon, kol ve bacaklarda güçsüzlük, görmede bozulma, depresyon gibi komplikasyon riskleri % 1-3 oranında gözlenebilir.
Ameliyat sonrası dikkat edilecek hususlar nelerdir?
Hastanede ortalama yatış süresi 4 gündür. Hasta ameliyat sonrası nöroloji ekibi tarafından takip edilerek beyne yerleştirilen elektrotların ayarlaması yapılır. Uzaktan kumanda benzeri bir cihaz yardımı ile beyin pili ayarları kontrol edilebilmektedir. Uygun düzeyde elektrik enerjisi gereken merkezlere verilir. İlaçların dozu ayarlanır.
