1980’li yıllarda en yakın arkadaşımın ablasını beyin tümörü nedeniyle kaybettik. Tümör çok büyük olduğu için müdahale edilememişti. Henüz ölümle çok fazla karşılaşmamış olduğumuz o yıllarda çok ağır gelmişti bu kayıp bizlere.

Aynı acıyı 1990 yılında yeniden yaşadım. Babamın beyninde neredeyse beynin tamamını kapsayan büyük bir tümör tespit edildi. Konu ile ilgili olarak dönemin önde gelen beyin cerrahlarının fikrine başvurduk. Tümörün cerrahi yöntemlerle çıkarılması mümkünse de ameliyattan sonra felç kalmama ihtimali yok gibiydi. Bu olasılığı göze alamazdık. Doktorların önerisiyle radyoterapi tedavisine başladık, ancak tedavi süreci tamamlanmadan babamı kaybettik.

Belki de bu iki acı kaybın yüreğimde açmış olduğu derin yaralardı beni beyin cerrahisi ile ilgili gelişmeleri takip etmeye teşvik eden. Ve sanırım tam da bu yüzden beyin tümörlerinde ameliyatsız çözüm sağlayan Gamma Knife Radyocerrahisi konusunu araştırmak istedim.

Konu ile ilgili bilgi almak üzere Koç Üniversitesi Hastanesi Tıp Fakültesi Nöroşirurji Anabilim Dalında görev yapan Prof. Dr. Selçuk Peker’ den randevu aldım. Aldığım bilgileri sizlerle de paylaşmak istiyorum:

Gamma Knife, beyin cerrahlarının beynin anormal alanlarında herhangi bir kesiye gerek kalmadan ameliyat yapabilmelerine olanak sağlayan olağanüstü bir yöntem. Söz konusu yöntem Lars Leksell isimli İsveçli beyin cerrahı tarafından tıbba kazandırılmış. Ön çalışmaları 1950’li yıllara dayanan Gamma Knife cihazı ile ilk defa 1968 yılında hasta tedavi edilmiş; ülkemizde ise Gamma Knife tedavisi ilk kez 1997 yılında uygulanmış. Bu teknoloji, günümüzde, tüm dünyada 350’ ye yakın merkezde kullanılıyor. 2016 yılı rakamlarına göre çeşitli beyin hastalıklarına sahip 1 milyondan fazla sayıda kişi Gamma Knife cihazı ile tedavi edilmiş bulunuyor.

Gamma Knife (Gamma Bıçağı) gerçekte bir bıçak değil. Bıçak yerine sofistike teknolojinin kullanıldığı ve çok hassas olarak tek seansta Gamma ışınlarının kafatası içinde hedef alana yönlendirildiği bir tedavi yöntemi. Gamma Knife Radyocerrahisi ’nde, ileri görüntüleme ve planlama teknikleri sayesinde, çok ince Gamma ışını huzmeleri kafatası içindeki küçük alanlara yönlendirilebiliyor.

Gamma ışınları, tıpkı cerrahi işlemde kullanılan neşter gibi, hastalıklı alanı güvenli ve etkili bir şekilde yok ediyor. Ancak bu tedavide cerrahiye bağlı olarak ortaya çıkan kanama, enfeksiyon ve yoğun bakımda kalma gibi problemler yaşanmıyor. Tedavi ile ilgili tüm işlemler birkaç saat içinde tamamlanıyor ve hasta işlem günü evine dönebiliyor.

Gamma Knife ekibinde beyin cerrahı, radyasyon onkoloğu, medikal fizikçi, teknisyen ve hemşire yer alıyor. Öncelikle başın sabit tutulabilmesi için lokal anestezi ile kafaya Stereotaktit çerçeve takılıyor. Çerçeve takıldıktan sonra MR çekiliyor; ardından bilgisayarda tedavi planlanıyor, hedef belirleniyor ve uygulanacak olan radyasyon dozu tespit ediliyor. Planlama tamamlandıktan sonra ayrı bir kısım olan tedavi ünitesinde uygulamaya başlanıyor; uygulama süresi 10 dakika ile 3-4 saat arasında değişiyor. Süreyi lezyonun hacmi ve uygulanacak olan radyasyon dozunun miktarı belirliyor. Bazı hastalarda diğer yöntemlere hiç ihtiyaç duyulmadan sadece Gamma Knife yeterli olurken, bazı hastalarda mutlaka ameliyat gerekiyor; ancak ameliyattan sonra kalan tümöre de Gamma Knife uygulaması yapılabiliyor.

Gamma Knife Radyocerrahisi yaşlı ve sistematik problemleri olan veya yaşı nedeniyle cerrahiye bağlı yan etkilerin yüksek olabileceği hastalarda, özellikle önerilen bir tedavi yöntemi. Bu tedavi genel anestezi almasında sakınca görülen hastalarda büyük avantaj sağlıyor.

Verdiği bilgilerle beni aydınlatan Prof. Dr. Selçuk Peker, Gamma Knife Radyocerrahisi konusundaki ihtisasını 1999 yılında University of Pittsburgh Medical Center’ da tamamlamış bulunuyor. Ülkeye döndükten sonra Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi ile Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde görev yapan Prof. Peker, Aralık 2016 tarihinden bu yana çalışmalarını Koç Üniversitesi Hastanesi’nde sürdürüyor. Ocak 2019 tarihinden itibaren de aynı zamanda Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroşirurji Anabilim Dalında çalışan Prof. Dr. Selçuk Peker, daha çok Gamma Knife Radyocerrahisi, ağrı cerrahisi, hareket bozuklukları cerrahisi (beyin pili uygulamaları) konularında çalışıyor. Prof. Peker’in, 2019 yılında basılmış “Gamma Knife Radyocerrahisi” adlı; örnek olgular, endikasyonlar ve sonuçları içeren bir kitabı da bulunuyor.

Sayın Peker’in hem hekimliğinden hem de kişiliğinden çok etkilendim. O’nun gibi değerlerin yurtdışı eğitimlerinin ardından ülkelerine hizmet etmeyi seçmeleri bizler için hem çok kıymetli hem de büyük bir gurur kaynağı.

Umarım, genç meslektaşları Prof. Dr. Selçuk Peker ve kendisi ile aynı çizgiyi paylaşan diğer kıymetli doktorlarımızı örnek alırlar.

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz günler dileği ile…